ORGANIZATOR:

XXVIII SESJA SEJMU DZIECI I MŁODZIEŻY:

WSPÓŁORGANIZATORZY:

ZAPRASZAMY

BIOGRAFIA

NASZE DZIAŁANIA

BIOGRAFIA

Stanisława Mariana Huberta Kawskiego

Stanisław Kawski zajmował się gromadzeniem i przekazywaniem leków, materiałów opatrunkowych dla oddziału partyzanckiego OP-23 Obwód „San” ZWZ - AK, a także dla ludności żydowskiej w sanockim getcie i w Obozie  Pracy Przymusowej w Zasławiu. Stanisław Kawski wspomina:

„Leki oczywiście wydaliśmy bezpłatnie, gdyż apteka była naszą własnością. Dostarczaniem i zaopatrywaniem w leki i opatrunki zajmowała się "Ziuk",
zaś podziałem na zestawy, apteczki polowe i punkty sanitarne w terenie "Skrzypek". Robieniem opatrunków indywidualnych i wykańczaniem zestawów
"Kurka" i "Cholercia".
Trudności w nabywaniu leków, a specjalnie opatrunków były olbrzymie,
gdyż Niemcy sami prowadząc wojnę specjalnie utrudniali
lub w ogóle nie przydzielali ich dla Polaków (...).

 Akowcy kryjąc się przed aresztowaniem, bardzo często w ciężkich warunkach atmosferycznych i higienicznych zapadali na bardzo ciężkie różne schorzenia (…).

 Największym zagrożeniem były tyfusy, odmrożenia,
choroby przeziębieniowe, zapalenia płuc i oskrzeli."

O tych schorzeniach wspominają w swych relacjach "Gram ", "Alik", "Skręt" i inni."

Przygotowywanie lekarstw i przekazywanie ich żołnierzom AK było bardzo niebezpieczne, zwłaszcza że „Zaraz na początku okupacji, chyba w listopadzie Niemcy nakazali nagle spis trucizn w obecności dwu żandarmów i założenie dokładnej książki kontroli rozchodów”. Każdy lek był dokładnie ewidencjonowany i trzeba było dużego sprytu aby ukryć jego istnienie  przez Niemcami. S. Kawski wspomina:

„Udało się nam ukryć mały słoiczek z dwoma gramami Aconityny,
z której później na polecenie „Ropora" robiliśmy żelatynowe kapsułeczki”.
Przekazano je następnie żołnierzom AK. Służyły one do samobójczego
odebrania życia w przypadku ciężkich przesłuchać i tortur prowadzonych
przez Gestapo. Sprowadzane do apteki substancje wykorzystywano
także do produkcji granatów ręcznych.

„Chemikalia te odbierały "Poldzia” "Marta" tj. Jadzia Pruchniak-Skulichowa
i R. Ryszówna, W zdobyciu tych chemikalii dopomógł nam pracownik firmy krakowskiej ps. "Farmak ",który niestety później aresztowany, został wywieziony
do obozu, gdzie zginął, Granaty były wytwarzane dla całego Inspektoratu
okazały się doskonałe w użyciu”.

Apteka Stanisława Kawskiego dostarczała również leki do sanockiego więzienia:

„Początkowo przemycaliśmy je przez naszą pracownicę, której matka
była strażniczką na oddziale kobiecym - Maria Świder, zwana przez więźniów „mateczką”. Niestety podczas dużej wpadki, kiedy aresztowano dr. Suchomela
i kilku strażników takich jak Metrycki, Tworzydlak, i innych, aresztowano też
i matkę Marię Świder i wywieziono ich obozu koncentracyjnego do Oświęcimia”.

Aleksandra Gburyk i Kinga Rachwał

z klasy 8a

Szkoły Podstawowej nr 6 im. Jana Pawła II w Sanoku

ŹRÓDŁO INFORMACJI:

1. Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn - Paszkiewicz „Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej- Armii Krajowej 1939-1944

2. Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn- Paszkiewicz „Sanockie reminiscencje”

3. Andrzej Brygidyn „Operacja San”

4. Stanisław Pronowicz „Służba sanitarna ZWZ-AK na Podkarpaciu 1939-1945”.  Biuletyn Informacyjno-Historyczny. Zeszyt Specjalny Nr1/6/2021

5. Edward Zając „Śp. Mgr Stanisław Kawski 1913-1996”w Tygodnik Sanocki nr 43 z 1996

6. WIKIPEDIA. Wolna Encyklopedia.

7. Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1958

8. Wspomnienia S. Kawskiego: „Moje przeżycia podczas II wojny światowej” i Sanitariat Obwodu Sanok AK

9. Informacje uzyskane podczas spotkania z Alicją Kawską (synową S. Kawskiego) oraz Andrzejem Romaniakiem (historykiem Muzeum Historycznego w Sanoku)

ŹRÓDŁO FOTOGRAFII:

1. Zbiory prywatne pani Alicji Kawskiej

2. Andrzej Romaniak „Sanok. Fotografie archiwalne” Tom I, II, III

3. WIKIPEDIA. Wolna Encyklopedia.